Oksidatif Stres Nedir?
Oksidatif stres, vücudumuzdaki kötü niyetli serbest radikaller ile iyi niyetli antioksidanlar arasındaki dengenin bozulmasıdır.
Serbest radikaller, dengesiz elektron taşıyan moleküllerdir. Bu moleküller, proteinlerle tepkimeye girerek hücresel yapılara zarar verir.
Antioksidanlar ise bu dengesiz elektronları nötralize ederek serbest radikallerin zararlı etkilerini engeller.
Vücudumuzda yeterli antioksidan bulunmadığında proteinler, lipitler ve DNA bu dengesizlikten etkilenebilir.
Oksidatif stres ile ilişkili olabilecek durumlar:
- Diyabet
- Hipertansiyon
- Kanser ile ilişkili süreçler
- Kardiyovasküler bozukluklar
- Enflamasyon ve enfeksiyonlara yatkınlık
- Romatizmal belirtiler
- Alzheimer, Parkinson gibi nörolojik hastalıklarla ilgili süreçler
- Bilişsel işlev zayıflığı, beyin sisi
- Solunum sistemi problemleri (örneğin astım)
- Üreme sistemi işlevlerinde azalma
- Göz sağlığı ile ilgili değişiklikler
Serbest radikal oluşumunu artıran bazı çevresel faktörler:
- Tarım ilaçları
- Temizlik malzemeleri
- Gıda katkı maddeleri
- Sigara
- Radyasyon
- Hava kirliliği
- Ultraviyole ışınlar
- Şeker ve yağdan zengin diyet
- Aşırı alkol tüketimi
- Stresli yaşam
- Obezite
- İlerleyen yaş
Oksidatif stresin belirtileri nelerdir?
- Yorgunluk
- Hafıza sorunları ve zihinsel bulanıklık
- Kas ve eklem ağrıları
- Ciltte kırışıklık artışı
- Saç beyazlaması
- Görme zayıflığı
- Baş ağrısı
- Gürültüye hassasiyet
- Enfeksiyonlara yatkınlık
- Kan şekeri dengesinde dalgalanmalar
Oksidatif Stresi Nasıl Azaltabiliriz?
Oksidatif stresi tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, vücut savunmasını desteklemek mümkündür.
Antioksidan zengini beslenme en önemli yaklaşımlardan biridir. Günde en az 5 porsiyon taze meyve ve sebze tüketilmesi önerilir.
Güçlü antioksidan içerdiği bilinen bazı besinler:
- Böğürtlen, frenk üzümü
- Kiraz
- Narenciyeler
- Kuru erik
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler
- Brokoli
- Havuç
- Domates
- Zeytin
- Fındık
- Balık
- Zerdeçal
- Tarçın
Bu besinler destekleyicidir. Ancak bazı bireylerde takviye edici gıdalar gerekebilir. Takviyeler mutlaka sağlık profesyoneli önerisiyle kullanılmalıdır.
Oksidatif Stresi Azaltmak İçin Yaşam Tarzı Önerileri:
- Düzenli egzersiz
- Stres yönetimi teknikleri
- Sigara içmeme
- Zararlı kimyasallardan ve radyasyondan uzak durma
- Güneş kremi kullanımı
- Alkolü sınırlama
- Yeterli uyku
- Aşırı yemeden kaçınma
- Taze meyve ve sebze tüketimini artırma
Not:
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez.
Takviye edici gıdalar ilaç değildir, hastalıkların tedavisinde veya önlenmesinde kullanılamaz. Dengeli ve çeşitli beslenmenin yerini tutmaz.